Giuseppe Verdi
GIOVANNA D’ARCO
Nie istnieje coś takiego, jak „zła”opera Verdiego. Nawet najsłabsza z nich (każdy ma tu swojego kandydata…) porwie słuchacza energią muzycznej narracji, uwiedzie śpiewną inwencją, oczaruje instrumentalnym detalem. W każdej też znajdzie się jakiś klejnot, aria, duet, czy cała sekwencja, przewyższające wszystko, co pisali w owym czasie rywale Mistrza z Busseto.
Czy ma to sugerować, iż właśnie Giovannę d’Arco (prapremiera: Mediolan, La Scala, 15 II 1845) zaliczamy do „najsłabszych” oper kompozytora? Bynajmniej, i to nie tylko dlatego, że samo pytanie wydaje nam się pozbawione sensu. Verdi pisał opery przez całe życie, jak Haydn symfonie i kwartety smyczkowe. Każda z nich stanowi niezbędny etap w jego rozwoju i karierze, zarazem krok naprzód (1844: Dwaj Foscari) i drzwi otwarte ku następnym (1845: Alzira; 1846: Attyla). Dzięki wspaniałej roli tytułowej, skrojonej dla jednej z największych śpiewaczek owych czasów, Erminii Frezzolini, dzięki jej dwóm wspaniałym duetom (z ukochanym, królem Karolem w akcie I, z ojcem Jakubem w akcie III), dzięki widowiskowym scenom zbiorowym i żwawym rytmom, opera odniosła na prapremierze wielki sukces: odegrano ją jeszcze 16 razy, a katarynki mediolańskie szybko wstawiły do repertuaru „przeboje” z nowego dzieła. Przez następne ćwierć wieku Giovanna d’Arco cieszyła się pewnym wzięciem na scenach europejskich, wkrótce jednak podzieliła los innych, wczesnych oper twórcy Rigoletta, popadając w zapomnienie.
Podejrzewam, że zawdzięcza to nie swoim niedostatkom, ale… naszemu ponuractwu, pod koniec XIX wieku bowiem zaczęliśmy sądzić opery historyczne wedle kryteriów naukowych raczej niż rozrywkowych. Oparta na bardzo uproszczonej tragedii Schillera opowieść o Świętej Joannie zakochanej w pięknym królu, zdradzonej przez ojca i kończącej nie na stosie, lecz bohaterską śmiercią na placu boju, nie miała żadnych szans. Dzieła takie witaliśmy kpiną, lub oburzeniem, nie wiedząc, jak wiele na tym tracimy.
Nasza realizacja to pierwsze wykonanie tej opery w Polsce, polskimi siłami (choć z udziałem jednego Włocha, w tenorowej roli Króla Karola VII). Publiczność Filharmonii Poznańskiej usłyszała Giovannę d’Arco w wersji koncertowej, która pozostawia nieograniczoną swobodę fantazji słuchaczy. W czasach, gdy rozbrykane ego reżyserów, podparte zwietrzałymi przesądami na temat gatunku, każe im drwić sobie z libretta i lekceważyć muzykę, skutkiem czego tak często mijają się oni z treścią i stylem utworu, czyli z jego najgłębszą tożsamością, wykonanie koncertowe przywraca mu świeżość. Jest niczym „płyta na żywo”: muzyka rozbrzmiewa naprawdę, tu i teraz, wolno nam jednak zamknąć oczy i na własny użytek, w zaciszu wyobraźni, tworzyć teatralny ideał…
Piotr Kamiński
Giuseppe Verdi (1813-1901)
Giovanna d’Arco
Opera w trzech aktach z prologiem
Wioletta CHODOWICZ – sopran – Joanna
Andrea GIOVANNINI – tenor – Karol VII
Artur RUCIŃSKI – baryton – Giacomo
Mikołaj ADAMCZAK – tenor – Delil
Adam PALKA – bas – Talibot
Łukasz BOROWICZ – dyrygent
Maciej Sztor asystent – dyrygenta
Chór Teatru Wielkiego w Poznaniu
Mariusz Otto – przygotowanie chóru
Orkiestra Filharmonii Poznańskiej
Piotr Kamiński – opieka artystyczna
CD1
1. Uwertura (Sinfonia)
Prolog
2. Introduzione
3. Scena, Racconto e Cavatina
4. Scena (Giacomo)
5. Scena e Cavatina (Giovanna)
6. Finale del Prologo
Akt I
7. Coro
8. Scena e Aria (Giacomo)
9. Scena e Romanza (Giovanna)
10. Scerna e Duetto – Finale primo
czas całkowity: 68:46
CD 2
Akt II
1. Gran Marcia Trionfale
2. Scena e Romanza (Giacomo)
3. Finale Secondo
Akt III
4. Scena e Duetto (Giovanna e Giacomo)
5. Battaglia
6. Scena e Romanza (Carlo)
7. Marcia Funebre
8. Scena – Finale Terzo
czas całkowity: 49:29
Recenzja płyty – przeczytaj
twoja muza nr 6(49) – grudzień-styczeń 2011
www.twojamuza.pl
Producent – Wojciech Nentwig
Reżyser dźwieku – Andrzej Solczak
Asystent reżysera dźwięku – Ludwik Sołtysiak
Mastering – Andrzej Solczak
Redakcja – Marlena Gnatowicz, Anna Plenzler
Tłumaczenie – Waldemar Łyś
Fotografie – Antoni Hoffmann
Nagrano 6 listopada 2010 roku podczas koncertu Opera w Filharmonii w Auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
MUZA Polskie Nagrania