ETR

Jerzy Stuhr

Jerzy Stuhr

Jeden z najwybitniejszych, najbardziej uznanych i najbardziej lubianych współczesnych polskich aktorów. Krzysztof Kieślowski mówił o nim, że sprawdza się we wszystkich gałęziach sztuki, które uprawia – i w filmie, i w telewizji, i w teatrze. Jest także reżyserem.

Artysta urodził się 18 kwietnia 1947 roku w Krakowie. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1970) i Wydział Aktorski PWST w Krakowie (1972). Podczas studiów związany był z krakowskim Teatrem STU, a po dyplomie został zaangażowany do Teatru Starego w Krakowie, z którym związany był aż do 1991 roku.

Jednym z pierwszych przedstawień, w których zagrał były Dziady w reżyserii Konrada Swinarskiego (1973). W 1972 roku zadebiutował na dużym ekranie w filmie Na wylot Grzegorza Królikiewicza. W 1976 roku po raz pierwszy spotkał się z Krzysztofem Kieślowskim, na planie filmów Blizna i Spokój.

Pod koniec lat 70. stworzył wybitne kreacje jako tytułowy Wodzirej (1977) Feliksa Falka oraz Amator Krzysztofa Kieślowskiego (1979, Nagroda Aktorska na festiwalu w Gdyni), stając się czołowym aktorem tzw. kina moralnego niepokoju. Grał także w takich filmach tego nurtu jak: Bez znieczulenia (1978) Andrzeja Wajdy, Aktorzy prowincjonalni (1978) Agnieszki Holland, Szansa Feliksa Falka (1979, Nagroda na Festiwalu w Gdyni).

Aktor dał się poznać szerokiej publiczności także w znakomitych rolach komediowych, w tym słynnej roli Maksa w Seksmisji (1984) Juliusza Machulskiego, w filmie Kingsajz (1987) tego samego reżysera, w Obywatelu Piszczyku (1988) Andrzeja Kotkowskiego, w obu częściach głośnej komedii Kiler (1997 i 1999) Juliusza Machulskiego.

W 1994 roku Jerzy Stuhr z powodzeniem zadebiutował w roli reżysera filmowego, realizując oparty na motywach powieści Jerzego Pilcha Spis cudzołożnic (Nagroda Specjalna Jury Festiwalu w Gdyni, Nagroda za Dialogi). Kolejny film, Historie miłosne (1997, Nagroda FIPRESCI Festiwalu w Wenecji, Grand Prix Festiwalu w Gdyni, nominacja do nagrody Felixa) dedykowany był pamięci Krzysztofa Kieślowskiego, mistrza i przyjaciela aktora.

W 1999 roku Jerzy Stuhr zrealizował Tydzień z życia mężczyzny (nominacja do Grand Prix festiwalu w Wenecji, Nagroda Stowarzyszenia Filmowców Polskich i Nagroda Specjalna Jury na Festiwalu w Gdyni), po raz kolejny stawiając w centrum postać polskiego inteligenta (w którego wciela się zawsze on sam), tym razem jednak nieco ostrzej go atakując.

W 2000 roku wyreżyserował Duże zwierzę, zaś w 2003 roku – satyrę polityczno – obyczajową Pogoda na jutro, w której udział wziął syn aktora, Maciej Stuhr. W 2001, 2004, 2007 i 2010 roku aktor udzielił swojego głosu postaci Osła w polskiej wersji językowej popularnego filmu animowanego Shrek. W 2005 roku po raz kolejny (wcześniej w 1984, w obsypanym nagrodami Roku spokojnego słońca) zagrał u Krzysztofa Zanussiego w filmie Persona non grata (Orzeł za rolę drugoplanową).

Stuhr grał także w zagranicznych filmach – w 2000 roku wystąpił w rosyjskim filmie Down Houseoraz we włoskiej produkcji Cudze życie, w 2004 roku – w izraelsko – rosyjskim filmie Arie, w 2006 – w brytyjskiej produkcji Zmiana ról oraz – jako producent Jerzy Sturovsky – we włoskim filmie Kajman Nanniego Morettiego. W 2010 roku zagrał Witkacego w filmie Mistyfikacja. W 2011 roku wcielił się w rzecznika prasowego Watykanu w filmie Habemus papam – mamy papieża.

W latach 90. Stuhr poświęcił się pracy pedagogicznej. W latach 1990-1996 był rektorem w krakowskiej PWST, w 2002 roku został ponownie wybrany na to stanowisko. W latach 1991-1993 zasiadał w Radzie do spraw Kultury przy Prezydencie Rzeczpospolitej. W 1994 roku uzyskał tytuł profesora w dziedzinie sztuk teatralnych. Od 1998 roku Jerzy Stuhr jest członkiem Europejskiej Akademii Filmowej przyznającej Felixy.